Thông tin cá nhân bị xâm phạm: Kêu ai, ai cứu?

Nếu không truy được đến cùng trường hợp bà S…

Lúc này một câu hỏi đặt ra là: Trường hợp bà S. tố cán bộ tư pháp phường (phường Sông Bằng, TP.Cao Bằng) sẽ được giải quyết như thế nào, hay cũng chỉ xới lên trong dư luận một vấn đề rồi… đâu lại vào đó? Trong khi đó, ý kiến của các luật sư về vấn đề này cũng chưa thống nhất. Có luật sư cho rằng trường hợp bà S. tố cán bộ tư pháp phường thuộc lĩnh vực dân sự, chỉ có thể gọi là khiếu nại; nhưng cũng có ý kiến rằng vụ việc có thể có những tình tiết bị xử lí hình sự theo Điều 288 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông.

Song dù xử lí ở góc độ nào, thì về mặt qui định, lại đòi hỏi vợ chồng bà S. phải trưng ra được bằng chứng đối tượng cố tình tiết lộ, lan truyền thông tin cá nhân về bí mật đời tư của vợ chồng bà lên mạng gây những hệ lụy nghiêm trọng đến cuộc sống riêng tư. Đây chính là nút thắt mà hầu hết các nạn nhân rất khó đòi lại được công bằng. Bởi, chắc chắn vị cán bộ tư pháp phường bị bà S. tố sẽ phản bác cáo buộc của bà, buộc bà S. phải tự tìm hiểu, điều tra để thu thập chứng cứ. Thế nhưng, việc này rất khó khả thi. Trong khi đó, phải tùy thuộc vào mức độ của từng vụ việc nghiêm trọng tới đâu thì may ra cơ quan chức năng mới vào cuộc.

Trường hợp thông tin đời tư của vợ chồng bà S. bị tiết lộ lên mạng mang tính điển hình, nhưng không phải là hiếm trong xã hội hiện tại khi nhận thức về việc bảo vệ thông tin cá nhân, bí mật đời tư của công dân chưa được đề cao. Chia sẻ với phóng viên báo Lao Động, bà S. cho biết: “Họ phán xét như kiểu vợ chồng tôi là tội phạm. Họ nói anh C. là “đào mỏ”, có mưu đồ, lấy tôi để chiếm đoạt tài sản”.

Một trường hợp xâm phạm thông tin, bí mật đời tư điển hình như vậy nếu không thể truy đến ngọn ngành để xử lí nghiêm thì khó răn đe được dư luận, đặc biệt là phong trào bầy đàn chỉ chờ chực có chuyện gì đó là “ném đá” trên mạng xã hội. Một trường hợp như thế, thiết nghĩ cơ quan chức năng nên vào cuộc để làm rõ, hỗ trợ nạn nhân trong việc tìm ra chứng cứ chứng minh đối tượng vi phạm để xử lí nhằm bảo vệ cuộc sống của công dân, nghiêm trị những kẻ thích “chọc ngoáy” vào đời tư người khác.

Thông tin cá nhân luôn bị rình rập

Vụ việc giấy đăng kí kết hôn của vợ chồng bà S. bị tiết lộ và phát tán trên mạng xã hội là trường hợp cá nhân, và có thể bị các tác nhân khác xâm phạm. Ở bình diện rộng hơn, trong những ngày qua, scandal Google cho phép các nhà phát triển ứng dụng bên thứ ba được đọc Gmail của người dùng đang khiến cho cộng đồng hơn 1,4 tỉ người dùng Gmail không khỏi lo lắng, đặc biệt là khi người dùng Gmail kết nối vào các ứng dụng của bên thứ ba trên môi trường Google. Truyền thông thế giới đã gọi đây là một “bí mật bẩn thỉu” của Google. Sau đó, Google đã lên tiếng trấn an rằng đã kiểm soát chặt chẽ vấn đề này nhưng chắc chắn người dùng sẽ khó mà yên tâm cho được. Cần nhớ rằng, mới chỉ vài tháng trước, vụ scandal thế kỉ của Facebook trong việc làm rò rỉ thông tin của 87 triệu người dùng cho bên thứ ba là Cambridge Analytica để sử dụng vào quảng cáo chính trị vẫn còn khiến người dùng chưa hết bức xúc.

Tháng 8.2017, nhiều hành khách đi máy bay đã… ngã ngửa về việc thông tin hành trình của họ bị rò rỉ. Những hành khách đó từ TP.HCM đi Hà Nội, khi vừa đáp xuống sân bay Nội Bài liền nhận được ngay những tin nhắn quảng cáo dịch vụ taxi đưa đón từ Nội Bài về Hà Nội. Vụ việc này sau đó được xác định rò rỉ từ đại lí bán vé. Tuy nhiên, những trường hợp làm rò rỉ hay tiết lộ thông tin cá nhân của khách hàng như thế hiện nay đang phổ biến như “cơm bữa” trên thị trường.

Phổ biến nhất hiện nay là tình trạng tiết lộ thông tin cá nhân và số điện thoại trong lĩnh vực địa ốc. Nhiều khách hàng mua căn hộ The Goldview của TNR thời gian qua liên tục nhận được các cuộc gọi “rác” mời mọc mua bán, cho thuê căn hộ. Khi chúng tôi liên hệ với Phòng Chăm sóc khách hàng của chủ đầu tư này thì được giải thích rằng do các đại lí tiết lộ. Tuy nhiên, có những khách hàng của TNR mua căn hộ từ chính chủ đầu tư, nghĩa là thông tin cá nhân của họ chỉ có chủ đầu tư nắm được, nhưng vẫn bị lộ lọt ra bên ngoài và những người môi giới biết khách hàng đang sở hữu căn hộ nào. Nhân viên bán hàng thuộc một đại lí của TNR (bán dự án The Goldview) cho biết: “Sẽ rất khó lần ra khâu nào, nhân viên nào của chủ đầu tư bán hay để lộ thông tin khách hàng ra bên ngoài vì mạnh ai nấy làm còn cty thì thiếu các biện pháp kiểm soát và bảo mật. Khi không có bằng chứng cụ thể để qui kết thì ai cũng có thể chối, và chẳng giải quyết được gì”.

Mới đây, trên Viber… bỗng dưng một nhóm chat được hình thành với tên gọi “Millennium: CSKH” (chăm sóc khách hàng-PV). Người tạo nhóm có nick là Nguyên, với số điện thoại Viber là 0943068xxx, tự xưng “em làm bên Millennium”. Tuy nhiên sau một hồi bị hỏi dồn người này mới khai thật là đang môi giới cho một dự án địa ốc khác chứ không phải là nhân viên chăm sóc khác hàng của dự án Millennium. Song vấn đề đáng nói ở đây là, người có nick tên Nguyên này có trong tay rất nhiều số điện thoại của những khách hàng mua căn hộ thuộc dự án Millennium từ nguồn đại lí và mua trực tiếp từ phòng kinh doanh của chủ đầu tư.

Cần phân định rõ là, thông tin khách hàng mua căn hộ từ đại lí thì khả năng do phía đại lí tiết lộ, còn mua từ phòng kinh doanh của chủ đầu tư thì khả năng do phía chủ đầu tư tiết lộ ra bên ngoài. Đây chính là đường dẫn đến tình trạng bất cứ một cá nhân nào đã từng tìm hiểu, mua căn hộ, nhà đất từ bất cứ dự án nào thì từ đó về sau sẽ phải hứng chịu những “cơn mưa” cuộc gọi “rác”, thậm chí một thuê bao di động có thể nhận cả chục cuộc gọi “rác” quảng cáo, mời chào mua các sản phẩm và dịch vụ mỗi ngày quấy rối và phiền nhiễu. Đầu bảng trong danh sách này trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ cho đến nay là Dai-i-chi Life; trong lĩnh vực căn hộ là các dự án của Hưng Thịnh, GEM Riverside…