Các trường hợp bị dị vật đường tiêu hoá
Gần đây, Bệnh viện Quân y 175 tiếp nhận và điều trị nhiều trường hợp bệnh nhân dị vật đường tiêu hóa, trong đó có nhiều trường hợp nặng. Cụ thể, hai trường hợp bị dị vật đường tiêu hóa được chẩn đoán và điều trị (Lâm sàng/ triệu chứng/ cận lâm sàng, điều trị).
Trường hợp 1 là bệnh nhân nam 42 tuổi, vào viện vì lý do nuốt vướng, đau ngực sau ăn tối khoảng 2 giờ. Bệnh nhân nhập Khoa cấp cứu Bệnh viện 175 sau đó được chụp CT Scanner ngực, nội soi. Kết quả CT ghi nhận di vật ở thực quản đoạn 1/3 trên dạng chữ T kích thước 2x2cm, nghi là xương, biến chứng thủng thực quản. Bệnh nhân được nội soi lấy dị vật. Dị vật là xương vịt, kích thước 2 x 2 cm tại khoa nội tiêu hóa. Được biết, nguyên nhân dẫn đến hóc dị vật là bệnh nhân đã uống rượu bia trước khi ăn và vừa ăn vừa đùa giỡn với con trai dẫn đến việc nuốt cả xương lớn như vậy mà không biết.
Trường hợp 2 là bệnh nhân nam 49 tuổi, đau bụng âm ỉ vùng mạng sườn phải kèm sốt 5 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân đã được khám, cấp cứu tại bệnh xá đảo Trường Sa. Sau đó, bệnh nhân nhanh chóng được chuyển về bệnh viện quân y 175, qua chụp CT Scanner xác định dị vật nghi xương cá đoạn D2 tá tràng, theo dõi biến chứng thủng bít. Bệnh nhân đã được nội soi xác định dị vật xương cá ở D2 tá tràng, lấy dị vật thành công qua nội soi.
Theo Thiếu tá, BSCK1 Hoàng Xuân Trường – Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Quân y 175 (TPHCM), dị vật đường tiêu hóa là một trong những cấp cứu phổ biến. Nhiều loại dị vật đi vào đường tiêu hóa một cách vô tình hoặc cố ý.
Nhiều dị vật tự đi qua ống tiêu hóa, nhưng một số bị dừng lại, gây nên các triệu chứng và đôi khi gây các biến chứng. Gần như tất cả dị vật có thể lấy qua nội soi, nhưng đôi khi cần đến phẫu thuật. Thời gian cuộc nội soi thay đổi phụ thuộc vào loại dị vật nuốt phải.
Nguyên nhân, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa
Phần lớn các trường hợp nuốt phải dị vật xảy ra ở trẻ em. Nuốt dị vật có chủ ý và lặp lại thường gặp hơn ở các tù nhân và các bệnh nhân tâm thần. Những người già đeo răng giả và những người say vô tình nuốt phải thức ăn không được nhai kĩ (đặc biệt là thịt) có thể gây tắc nghẹn ở thực quản. Những kẻ buôn lậu nuốt những quả bóng, lọ hoặc túi đựng ma túy để tránh bị phát hiện có thể gây tắc ruột hay vỏ bao có thể vỡ, dẫn đến quá liều chất gây nghiện.
Cụ thể tùy vào vị trí của dị vật, mức độ tổn thương (chưa có biến chứng, hoặc có biến chứng như thủng ống tiêu hóa, tạo áp xe, tắc ruột, viêm phúc mạc… mà có phương pháp điều trị khác nhau.
Một số biện pháp hạn chế tình trạng dị vật đường tiêu hóa như hạn chế tình trạng vừa ăn vừa nói chuyện, đặc biệt khi ăn các món như cá có nhiều xương. Khi ăn cần nhai kỹ, ăn chậm, tránh chan canh và cơm vào cùng một lúc, đặc biệt là các món canh có xương nhỏ như canh chua với cá, canh gà…
Người già và trẻ nhỏ tránh ăn thức ăn dai; gân, da cần cắt nhỏ nấu mềm. Cẩn thận khi ăn các món thịt cá có lẫn xương chưa được lọc kỹ. Hạn chế sử dụng rượu bia, nhai cẩn thận, ăn chậm khi đã sử dụng rượu bia. Bỏ thói quen ngậm tăm sau khi ăn xong.
Tránh cho trẻ ngâm các vật có kích thước nhỏ, vật dụng nguy hiểm như pin đèn, để các vật dụng nguy hiểm này xa tầm tay trẻ. Khi uống thuốc tuyệt đối phải bóc thuốc uống, không uống cả vỏ thuốc đã cắt nhỏ. Khi lỡ nuốt phải dị vật cần tới ngay các cơ sở khám và điều trị có đầy đủ phương tiện chẩn đoán như Xquang, CT Scanner, nội soi…, không tự ý điều trị tại nhà có thể làm tình trạng hóc xương nặng thêm.
