Theo báo cáo về “Triển vọng tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam” của CTCK Rồng Việt (VDSC), thị trường tiêu dùng Việt Nam được đánh giá là khá hấp dẫn với tốc độ tăng trưởng cao và ổn định trong những năm gần đây. Nhờ việc dịch chuyển trong xu hướng tiêu dùng, tín dụng tiêu dùng đã tăng trưởng mạnh mẽ kể từ năm 2015. Theo thống kê của FiinGroup, tín dụng tiêu dùng tăng trung bình tới 66.3%/năm trong giai đoạn 2015-2017, cao hơn nhiều so với mức 20% của 2013-2014. Tăng trưởng của năm 2018 đạt 30.4%, thấp hơn với mức 59% trung bình 5 năm trước.
Một báo cáo về thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam của FiinGroup mới đây đã thống kê miếng bánh thị phần của các công ty tài chính tiêu dùng hiện nay với số liệu đã thay đổi đáng kể so với năm 2017.
Theo đó, năm 2018, mặc dù FE Credit vẫn là công ty có thị phần lớn nhất với 47,3%, tuy vậy tỷ lệ này đã giảm so với năm 2017 (48,9%). Không chỉ FE Credit, 3 ông lớn trong ngành này là Home Credit, HD Saison và Prudential Finance cũng gặp phải tình trạng tương tự khi miếng bánh thị phần năm 2018 đã nhỏ hơn năm 2017.
Ngược lại với nhóm này là sự trỗi dậy của các công ty nhỏ hơn như Toyota Financial Services, JACCS, Mirae Asset và MCredit. Đến 2018, thị trường đã chứng kiến 16 công ty tài chính tiêu dùng hoạt động và được cấp phép.
Hiện nay, cho vay mua/sửa nhà, điện tử điện máy và phương tiện đi lại là các loại hình có tỷ trọng lớn nhất trong tín dụng tiêu dùng. Tuy nhiên, theo nhận định của VDSC việc mở rộng dư nợ tại các khoản vay này đang có một số khó khăn. NHNN đã có động thái siết chặt hơn đối với cho vay mua nhà. Trước đây hệ số rủi ro với các khoản vay cá nhân bảo đảm bằng bất động sản cố định ở mức 50%, tuy nhiên theo quy định tại Thông tư 41, hệ số rủi ro sẽ thay đổi trong khoảng 25-200% tùy thuộc tỷ lệ bảo đảm và tỷ lệ thu nhập.
Đối với các tổ chức chưa đáp ứng được Thông tư 41, NHNN dự định ban hành Thông tư 36 sửa đổi, trong đó nâng hệ số rủi ro đối với các khoản vay đảm bảo bằng bất động sản có dư nợ gốc trên 1.5 tỷ lên 100-150%. Đồng thời, NHNN cũng đang lấy ý kiến dự thảo quy định giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn tối đa cho phép xuống 30% trong vòng 3 năm tới. Các động thái này về cơ bản dự kiến sẽ khiến vay mua nhà bị ảnh hưởng từ đó ảnh hưởng đến tín dụng tiêu dùng nói chung.
Các khoản vay khác như phương tiện đi lại và điện tử, điện máy cũng chiếm tỷ trọng cao do các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng đang tiếp cận khách hàng chủ yếu thông qua các kênh bán lẻ hiện đại theo chuỗi hoặc thương mại điện tử, vốn đem lại hiệu quả cao và giúp tiết kiệm được chi phí quản lý. Tuy nhiên, sự có mặt của họ tại các kênh chuỗi đang trở nên dày đặc, trong khi nhu cầu tiêu thụ xe máy, điện thoại, điện máy đang dần bão hòa.
Trong khi đó, cho vay bằng tiền mặt dự kiến cũng sẽ bị hạn chế khi các cơ quan quản lý đang có ý định siết chặt hơn giải ngân trực tiếp cho khách hàng. Do vậy, việc mở rộng dư nợ tín dụng tiêu dùng nói chung sẽ trở nên khó khăn hơn so với giai đoạn trước, VDSC nhận định.
