Ngô Quý Sơn là thành viên của Viện Nghiên cứu về con người Đông Dương (thành lập năm 1937), đã lần đầu cho ra mắt ''Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ’’, viết bằng tiếng Pháp, đăng trên Tập san của Viện, có lẽ chủ yếu cho người Pháp và những người Việt biết tiếng Pháp đọc.
Đây là cuốn sách đầu tiên viết về trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ vào đầu thế kỷ XX, khi xã hội truyền thống của người Việt bị tác động bởi chính sách cai trị của thực dân Pháp. Đó là tài liệu nghiên cứu văn hóa quý giá, góp phần vào một mảng nghiên cứu đặc biệt của lĩnh vực xã hội học, dân tộc học. Hơn thế, nó là một minh chứng cho người Pháp, cũng như những người nước ngoài khác, biết Việt Nam là đất nước có nền/bản sắc văn hóa/văn minh lâu đời, chớ nên coi thường.
Kết quả khảo sát gần 100 trò chơi thể hiện trong cuốn sách được Ngô Quý Sơn thu thập vào các năm 1940 và 1941 tại một số làng ở Bắc Kỳ. Đa phần trò chơi được ông quan sát trực tiếp tại các tỉnh Hà Đông, Bắc Ninh và Sơn Tây, còn thông tin về trò chơi ở các địa phương khác được cung cấp bởi những người dân gốc tại đó, song tạm trú ở Hà Nội.
Đây là một chuyên khảo có cơ sở khoa học đáng tin cậy, cho thấy các trò chơi đã giúp trẻ em đất Việt có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, xã hội, ngôn từ, thể hiện tính tập thể, tính trung thực, toát lên sự hòa đồng trong cuộc sống thường ngày… Điều đó cũng cho thấy, ngay từ xa xưa, người lớn đã quan tâm tạo sự rộng mở của việc chơi lành mạnh của đối tượng trẻ em.
Chính nhờ những trò chơi dân dã, mà phần lớn đến nay không còn, hoặc đã bị mất từ rất lâu (như đánh khăng, đánh đáo, chồng nụ chồng hoa, ô ăn quan, đánh chắt, bịt mắt bắt dê...) được miêu tả chi tiết cùng các minh họa sống động thể hiện trong cuốn sách này, độc giả đã có dịp đến với thế giới giải trí vô tư của trẻ em, đã diễn ra tự nhiên qua nhiều đời, và qua đó, tiếp cận với những tập tục và truyền thống sinh hoạt của người An Nam xưa đầy sức hấp dẫn, độc đáo.
Ngô Quý Sơn đưa ra một hệ thống về trò chơi giải trí của trẻ em Bắc Bộ như: Các trò chơi liên quan đến cơ thể, Các trò chơi dùng que, Các trò chơi dùng sỏi, Đánh đáo, Chơi diều, Các trò chơi may rủi và tìm kiếm, Các trò giải trí khác, Các trò ma thuật, Các trò dùng lời nói, Những trò ức hiếp diễu nhại, và các bài đồng dao.
Trong số đó, các trò chơi, bài vè, các ngạn ngữ, v.v. được mô tả tỉ mỉ, rõ địa danh và nhiều phiên bản, như trò ''Nu na nu nống” được ghi chú rõ: “Trẻ trai, trẻ gái. Chơi chung hoặc riêng. Quanh năm. Phổ biến”. Theo đó, có những trò chơi dễ, không cần phương tiện, nhưng khá nhiều trò chơi cần sự trợ giúp của người lớn (ví dụ chơi diều, soạn bài đồng dao có ý nghĩa).
Trong xã hội hiện đại ngày nay, việc lấn át của các trò chơi điện tử đã khiến cho trẻ em suy thoái về thể chất và tâm lý, giảm thiểu sự tương tác, kết nối cộng đồng.
Ngoài tính chất khảo cứu về mặt xã hội học, dân tộc học, “Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ” của tác giả Ngô Quý Sơn, với phần dịch của Phùng Hồng Minh (kết quả một dự án nghiên cứu văn hóa của Nhã Nam, được xuất bản với sự đồng hành của Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup (VinIF) và NXB Thế giới, đã giúp độc giả ngày nay tìm lại những trò chơi đã bị lãng quên, đồng thời góp phần kêu gọi các cơ quan chức năng (giáo dục, văn hóa, đội TNTP, doanh nghiệp…) cần quan tâm hơn tới việc bảo tồn, duy trì hoạt động những trò chơi truyền thống của trẻ em.
