Trong tiến trình phát triển đô thị, các khu phố cổ tại Huế mang những giá trị về kiến trúc độc đáo, đa dạng, phản ánh đời sống tinh thần của cư dân qua các thời kỳ. Với các ngành nghề thủ công truyền thống, nhiều di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc gắn với quá trình đô thị hóa của vùng Thuận Hóa - Phú Xuân - Huế.
Cần gìn giữ giá trị cốt lõi
Nhiều thế kỷ qua, với sự thay đổi của cấu trúc đô thị ở Huế, sự tác động của thời cuộc và nhu cầu phát triển của vùng đất đã làm biến đổi cấu trúc các khu phố cổ tại Huế.
Các khu phố cổ là yếu tố quan trọng nối kết các giai đoạn hình thành đô thị Huế. Thời gian qua, mặc dù các cấp chính quyền, cơ quan chức năng, các tổ chức trong và ngoài nước đã đưa ra nhiều giải pháp để quản lý, bảo tồn để phát huy giá trị. Tuy nhiên, việc làm như thế nào để bảo tồn di sản, đồng thời phát huy giá trị để đảm bảo lợi ích cộng đồng, góp phần vào phát triển kinh tế vẫn là bài toán khó.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Phan Thiên Định - Bí thư Thành ủy Huế cho rằng, TP Huế nói riêng và tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung, các sự phát triển đều đặt trên nền tảng văn hoá, lịch sử.
Huế luôn nhìn lại quá khứ để lựa chọn hướng phát triển phù hợp cho tương lai trên cơ sở gìn giữ giá trị cốt lõi. Vì vậy, Hội thảo Bảo tồn và phát huy giá trị các khu phố cổ tại Huế có ý nghĩa rất lớn, bởi thành phố đang bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá, lịch sử của Huế. Đây là trăn trở của lãnh đạo tỉnh, thành phố.
Nhiều ngôi nhà cổ đứng trước nguy cơ xóa sổ
Tại Hội thảo, có 26 bản tham luận chia thành 2 nội dung: Lịch sử hình thành và quá trình phát triển; Bảo tồn và phát triển các khu phố cổ, nhằm vạch ra những vấn đề và hướng đi trong công cuộc bảo tồn phát huy giá trị các khu phố cổ tại Huế.
PGS. TS Nguyễn Văn Đăng cho rằng, cần nghiên cứu và rút kinh nghiệm về những điều làm được và chưa làm được khi triển khai dịch vụ phố đêm ở đường Chi Lăng, Bạch Đằng… Trong đó, vấn đề trang trí, bố cục không gian kiến trúc gắn với các điểm di sản, giao thông, vệ sinh ở phố cổ, hàng hóa lưu niệm gắn với không gian tâm linh, dân dã, môi trường sống của cư dân cần phải được hết sức chú ý đúng mức.
Trong khi đó, nghiên cứu Kiến trúc cổ khu vực Thanh Hà - Bao Vinh, ThS. KTS Đỗ Thị Thanh Mai kiến nghị: “Hiện nay ở phố cổ Bao Vinh, nhà cao tầng đang chen phố cổ, không gian kiến trúc bị phá vỡ, và đứng trước nguy cơ xóa sổ. Cần phải hành động ngay để cứu những ngôi nhà, những di tích còn lại, góp phần bảo tồn tính đa dạng của kiến trúc truyền thống địa phương Huế”.
Ở bài tham luận “Bao Vinh nhận diện tiềm năng phát triển du lịch gắn với yếu tố nước và liên kết vùng đô thị - nông thôn thành phố Huế”, ThS Phan Thị Thúy Vân đề xuất: “Bao Vinh cần khai thác tối đa các tài nguyên về văn hóa, kiến trúc, nghề truyền thống, cảnh quan gắn liền với mặt nước, kết nối với các điểm vệ tinh để xây dựng các tour tuyến, lễ hội độc đáo, mới lạ trải đều cả thời gian (từ sáng - tối, đêm - ngày, mùa nắng - mùa mưa) và không gian (từ phố đến làng, từ mặt nước đến mặt phố, dưới mặt nước trên bầu trời)…”.
Ông Phan Thiên Định - Bí thư Thành ủy Huế cho biết, thành phố đã cho chủ trương để nghiên cứu, tái thiết lại Bao Vinh. Vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế Nguyễn Văn Phương cũng đã khảo sát phố cổ Bao Vinh và chỉ đạo thành phố đẩy nhanh tiến trình này với sự hỗ trợ của tỉnh.
Đối với phố cổ Gia Hội, trong thời gian qua, thành phố đã chỉ đạo quyết liệt giải phóng mặt bằng khu vực công viên Trịnh Công Sơn, sớm đưa không gian này vào hoạt động đúng mục tiêu đã quy hoạch, tạo điều kiện để khai thác, phát triển phố cổ Chi Lăng - Gia Hội.
Bên cạnh đó, các đại biểu tham dự Hội thảo tập trung thảo luận các vấn đề: Thiết chế các khu phố cổ ở Huế; vai trò của các khu phố cổ trong việc hình thành di sản văn hóa; các giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị các khu phố cổ; phát huy giá trị các khu phố cổ trong phát triển du lịch; Kết nối không gian các khu phố cổ với hệ thống di tích Cố đô Huế.
