Theo bác sĩ Nguyễn Minh Tiến - Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TPHCM, trẻ em, đặc biệt trong độ tuổi từ 1 đến 3, có thể bị các tai nạn thương tích tại nhà như dị vật đường thở, điện giật, bỏng, ngạt nước, uống nhầm hóa chất, chấn thương,... Bệnh viện cũng tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhi bị tai nạn thương tích.
Trước tình hình này, bác sĩ Tiến khuyến cáo cách phòng ngừa chung nhất là luôn có người giữ trẻ, để ý trẻ và thiết kế, trang trí ngôi nhà, môi trường trong nhà an toàn cho trẻ, giảm thiểu các nguy cơ có thể gây hại cho trẻ mà phụ huynh cảm nhận, ý thức được.
Trong đó, dị vật đường thở thường gặp ở trẻ khi ăn dưa hấu có hạt dưa hoặc cắn hạt dưa, hạt bí, kẹo mứt,… đặc biệt khi trẻ ăn vừa cười giỡn hoặc khóc. Phòng ngừa tốt nhất là không cho trẻ nhỏ ăn các loại thức ăn có hạt này hoặc khi ăn phải lấy hết hạt.
Cách sơ cứu trẻ bị dị vật đường thở
Nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, la được, nói được, không khó thở, nên đặt ở tư thế ngồi thở, giữ yên trẻ và đưa đến bệnh viện để khám và gắp dị vật ra
Nếu nạn nhân tím tái, khó thở, không khóc hoặc khóc yếu. Nhanh chóng gọi cấp cứu và tiến hành thủ thuật trong từng trường hợp:
- Trẻ dưới 2 tuổi: phương pháp vỗ lưng ấn ngực
Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trẻ bằng bàn tay trái
Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vỗ lưng trẻ ở khoảng giữa 2 bả vai
Lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu còn khó thở, tím tái, dùng 2 ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái
Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được
- Trẻ lớn: thủ thuật Heimlich
- Trẻ còn tỉnh:
Đứng sau lưng trẻ, vòng 2 tay ôm lấy thắt lưng trẻ
Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn
Ấn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh
Có thể lập lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc, la
- Trẻ hôn mê:
Để trẻ nằm ngửa, quỳ dạng 2 chân cạnh đùi nạn nhân
Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất
Ấn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên
Có thể lập lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở
Một số lưu ý
Nếu nạn nhân ngưng thở, phải thổi ngạt 2 cái chậm trước và xen kẽ thổi ngạt khi làm thủ thuật Heimlich hay vỗ lưng ấn ngực cho tới khi bệnh nhân thở lại hoặc la khóc. Sau khi lấy được dị vật, hoặc nạn nhân la khóc được, vẫn phải đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra
Không can thiệp nếu nạn nhân vẫn còn có thể ho, thở hay la, khóc được. Cùng với đó, không cố móc lấy vật lạ ra và dịch chuyển nó nếu không thể thấy được vì có nhiều khả năng dị vật rơi vào sâu hơn.
