Sự im lặng “nhức nhối”
Bản quyền phát sóng độc quyền giải EPL trong thương vụ mua với giá lên đến 264 triệu USD mà Facebook vừa hoàn tất được cho rằng để phát sóng cho các thị trường gồm Thái Lan, Việt Nam, Lào và Campuchia trong ba mùa giải từ năm 2019-2022. Cú xuống tiền này của Facebook khiến các nhà đài truyền hình trả tiền (THTT) ở bốn quốc gia trên bất ngờ và đang lo sốt vó, đặc biệt là tại Việt Nam và Thái Lan.
Tuy nhiên, đến lúc này Facebook vẫn giữ im lặng về thương vụ. Một sự im lặng gây “nhức nhối” đối với các nhà đài THTT, vì nó có thể gây sốt ruột, gây khó khăn trong việc định hướng trong các toan tính sắp tới của nhà đài.
Có lẽ Facebook cho rằng còn quá sớm để công bố kế hoạch cụ thể triển khai bản quyền đã mua được vì phía trước còn cả một mùa giải EPL 2018-2019 phải đến tháng 5.2019 mới kết thúc. Một “ông lớn” như Facebook, khi đã quyết định xuống tiền cho một thương vụ như thế chắc hẳn là đã có kế hoạch triển khai cả ở mặt phục vụ và khai thác thương mại chứ không thể đến lúc mua xong rồi mới tính đường khai thác. Sự im lặng của Facebook kéo theo các nhà đài THTT, đơn cử như K+, vốn là nhà đài đã sở hữu bản quyền giải EPL từ năm 2010 đến nay (3 lần hợp đồng với tổng cộng 9 mùa bóng EPL), không khỏi bối rối. Trên một tờ báo mạng dẫn thông tin từ phía K+ cho thấy nhà đài này cũng chưa có động thái gì rõ ràng trước thương vụ của Facebook.
Nỗi lo bị lấn sân
Đó là một “nỗi lòng” rất dễ hiểu và thông cảm đối với các nhà đài THTT tại Việt Nam hiện nay. Thông tin được cho rằng, Facebook đã xuống tiền đến 100 triệu USD để mua bản quyền phát sóng EPL ba mùa từ 2019-2022 tại thị trường Việt Nam với mức giá lên đến 100 triệu USD, tức cao gấp 2,3 lần so với mức giá mà K+ đã mua bản quyền phát sóng giải EPL trong ba mùa từ 2016-2019. 264 triệu USD đối với các nhà đài THTT Việt Nam hay Thái Lan là rất lớn, song đối với Facebook cũng chỉ là “chuyện nhỏ”. Cần nhớ rằng, “ông lớn” Internet này từng bỏ ra tới 19 tỉ USD để mua ứng dụng OTT WhatsApp cách đây mấy năm nhưng có tập trung khai thác gì mấy đâu, mà động thái này mới chỉ được thúc đẩy gần đây thôi.
Chính vì thế, dư luận càng thêm bàn tán và các nhà đài thì lại càng thấy lo và rối. Một số nhà đài THTT đang phấp phỏng không biết liệu Facebook có hợp tác chia sẻ lại bản quyền phát sóng trên nền tảng Internet, kĩ thuật số, cáp.v.v… hay không, hay Facebook chơi chiêu “tiêu diệt” bằng cách chỉ phát trên nền tảng mạng xã hội của mình? Ngay cả người dùng Facebook, cũng xin đừng vội mừng là sẽ được xem “chùa” giải EPL độc quyền từ Facebook. Có thể xem miễn phí nhưng không có nghĩa là “chùa” vì một khi như thế thì Facebook chẳng dại gì không bắt người xem đồng thời các quảng cáo để họ có thêm nguồn thu. Đó là những tính toán sơ đẳng và cũng quá dễ dàng về mặt giải pháp kĩ thuật đối với Facebook.
Nhưng có một nỗi lo còn lớn hơn, là Facebook lấn sân vào lĩnh vực truyền hình, xây dựng mạng xã hội này trở thành một đài truyền hình lớn nhất hành tinh với hơn 2,5 tỉ người có thể xem hầu như mọi lúc mọi nơi, sẽ lấy đi người xem không chỉ của các nhà đài truyền hình quảng bá, THTT mà cả từ YouTube. Điều này được dự đoán trong một lôgic tiến trình sau khi Facebook đã trở thành một tờ báo cung cấp thông tin lớn nhất toàn cầu chỉ trong khoảng vài năm trở lại đây.
Nên nhớ rằng, khi làn sóng chuyển đổi tivi tại các hộ gia đình sang dần tivi thông minh với rất nhiều ứng dụng được cài đặt sẵn như YouTube, Facebook…, thì việc xem EPL qua Facebook trên tivi cũng đã hiện thực. Vấn đề còn lại là chất lượng hạ tầng kĩ thuật và công nghệ cần được tăng cường và cải tiến khi phát qua nền tảng mạng xã hội. Như vậy, những nhà đài THTT vốn dĩ lâu nay lấy trọng tâm thu hút người xem bằng các chương trình thể thao nói chung và bóng đá nói riêng đang đối mặt với một tương lai nhãn tiền có thể bị mất đi “nồi cơm”. Nỗi lo này có thể còn kéo dài nữa trong tương lai xa khi thương vụ của Facebook đã mở ra một tiền lệ “lấn sân” từ các cty Internet.
Trong lúc này và khoảng một năm tới, các nhà đài THTT tại Việt Nam quả là không có nhiều lựa chọn lắm trong việc tính toán mua bản quyền phát sóng các chương trình thể thao đỉnh cao ngoài những gì đang sở hữu. Bởi dù gì đi nữa, EPL vẫn là giải đấu bóng đá cấp quốc gia hấp dẫn nhất hàng tuần với lượng người xem lớn nhất.
Từ chủ động thành bị động
Cần biết rằng, dạo tháng 4.2018 Hiệp hội THTT Việt Nam đã có kế hoạch hình thành liên minh đàm phán mua bản quyền phát sóng giải EPL ba mùa từ 2019-2022, trong đó đã phân chia khá ổn thỏa tỉ lệ số trận độc quyền dành cho K+ phát sóng cùng với khoảng 8 đối tác còn lại. Tuy nhiên, với thương vụ của Facebook có thể nói mọi toan tính, kế hoạch của Hiệp hội THTT đã chuyển từ chủ động sang bị động, hay nói chính xác hơn kế hoạch liên minh mua bản quyền EPL ba mùa từ 2019-2022 coi như đổ vỡ vì Facebook. Giang hồ xưa có câu “vô độc bất trượng phu”. Với thương vụ 264 triệu USD của Facebook, cũng có thể xem như một độc chiêu được tung ra của một “ông lớn” trên thương trường vốn dĩ còn ác liệt hơn cả chiến trường. Tất nhiên lúc này, cánh cửa cần gõ chính là Facebook chứ chẳng phải ai khác. Thế nhưng cửa vẫn đóng và Facebook vẫn cứ im lặng đến “nhức nhối”…
