Trường Đại học Khoa học, tiền thân là khoa Khoa học Tự nhiên trực thuộc Đại học Thái Nguyên được thành lập năm 2002 theo Quyết định của Bộ GDĐT. Ngày đầu thành lập, Khoa Khoa học Tự nhiên đối diện với nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt là về cơ sở vật chất và cán bộ.
Trải qua nhiều khó khăn, thách thức của giai đoạn đầu, sau 20 năm xây dựng và phát triển đến nay, Trường Đại học Khoa học đã trở thành cơ sở đào tạo nguồn nhân lực trình độ đại học, sau đại học, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá của khu vực Trung du, miền núi phía Bắc và cả nước.
Với 53 cán bộ ban đầu (trong đó có 5 tiến sĩ và 18 thạc sĩ), đến nay nhà trường đã có 306 cán bộ, tỉ lệ giảng viên có trình độ từ tiến sĩ trở lên đạt 53,92%, từ thạc sĩ trở lên trên 99%.
Hiện tại, nhà trường đang đào tạo 20 ngành học bậc đại học; 9 chuyên ngành thạc sĩ và 3 chuyên ngành tiến sĩ. Quy mô đào tạo trên 7.000 người học. Trường đã có hơn 18.000 sinh viên được cấp bằng cử nhân; gần 1.800 học viên được nhận bằng thạc sĩ, tiến sĩ trong 20 năm qua.
Cùng với đào tạo, hoạt động khoa học công nghệ là một trong những nhiệm vụ trọng yếu và thực sự là thế mạnh của nhà trường với 22 đề tài độc lập cấp Nhà nước, 8 dự án quốc tế, 95 đề tài/dự án cấp Bộ và cấp tỉnh, 119 đề tài cấp Đại học và nhiều đề tài cấp cơ sở đã và đang thực hiện.
Nhiều kết quả nghiên cứu đã được chuyển giao cho các địa phương, doanh nghiệp và được thương mại hóa. Trường đã có 5 bằng độc quyền sáng chế và giải pháp hữu ích được cấp cho các nhà khoa học thuộc trường.
Số lượng công trình khoa học của cán bộ, giảng viên được công bố tăng liên tục qua các năm trong đó có 668 bài báo khoa học có chỉ số ISI/Scopus và hàng ngàn bài báo trên tạp chí chuyên ngành trong nước.
Đáng chú ý, trong 5 năm gần đây, số lượng bài báo ISI/Scopus là 518 bài (khoảng 100 bài ISI/năm), tổng kinh phí từ hoạt động khoa học công nghệ của các dự án quốc tế, đề tài các cấp, dự án cấp tỉnh (Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Lai Châu..), 02 hợp đồng chuyển giao cho doanh nghiệp… đạt trên 80 tỉ đồng (khoảng 16 tỉ/năm).
Cùng với đó, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước Việt Nam về đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp đổi mới của nước bạn Lào, trong 20 năm qua, Trường Đại học Khoa học đã đào tạo cho nước bạn Lào hàng trăm cử nhân, thạc sĩ trong đó hơn 50% lưu học sinh thuộc diện học bổng Hiệp định giữa hai nước.
Nhiều người trong số họ đã trở thành những cán bộ chủ chốt, cán bộ có chuyên môn giỏi của Đảng và Nhà nước Lào.
