“Chân dài” tiếp thị thuốc lá
Theo chuyên gia của WHO, thuốc lá là hung thủ gây ra 11 loại ung thư khác nhau: Ung thư họng, hầu họng, thực quản, phổi - khí quản - phế quản, bạch cầu cấp, dạ dày, tụy, thận - niệu quản, đại tràng, cổ tử cung, bàng quang. Đặc biệt, thuốc lá gây ra hơn 75% các ca ung thư phổi. Cứ 100 ca thì có đến 75 ca mắc do thuốc lá.
Ngoài ra, ước tính 1/4 các bệnh không lây nhiễm là do khói thuốc lá gây ra. Nếu loại trừ khói thuốc, sẽ tránh được rất nhiều bệnh tật, tử vong, tổn thất kinh tế và gánh nặng cho các gia đình. Được biết, mỗi năm có 600 nghìn ca tử vong do hút thuốc thụ động, 64% số tử vong do hút thuốc thụ động là phụ nữ. Đáng sợ hơn, một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, hen, ung thư máu... ở trẻ em do khói thuốc lá.
Ths.BS Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của WHO cũng cho biết: Thuốc lá có chứa 7.000 hóa chất, trong đó có tới 69 loại hóa chất gây ung thư. Trong khói thuốc có chứa những loại hóa chất vô cùng độc hại như axton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), Arsenic (chất được sử dụng trong thuốc diệt chuột), CO (khí thải ô tô), Toluene (dung môi công nghiệp), Methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết)… Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư…
Mặc dù tác hại của việc hít phải khói thuốc lá là thế, tuy nhiên hiện nay nhiều người vẫn vô tư sử dụng. Đáng nói, dù thuốc lá là mặt hàng bị nghiêm cấm tiếp thị, quảng cáo dưới mọi hình thức. Thế nhưng tại không ít quán nhậu, cà phê…, hoạt động quảng cáo, tiếp thị thuốc lá vẫn thường xuyên diễn ra bởi các nhân viên tiếp thị thuốc lá...
Tại TPHCM, chúng tôi ghi nhận ở nhiều quán cà phê, quán nhậu… trên địa bàn quận Gò Vấp, Bình Thạnh, Tân Bình… hoạt động rao bán trực tiếp thuốc lá của nhân viên tiếp thị thuốc lá vẫn tồn tại. Theo đó, những nhân viên này phần đông là nữ có ngoại hình xinh xắn, độ tuổi còn rất trẻ. Họ mang theo một túi xách đựng các sản phẩm thuốc lá (được thiết kế đặc biệt) và dùng những lời "có cánh" để “kích thích” mời chào khách mua hàng. Thậm chí, tại đây, khách hàng sẽ được hút thử, được khuyến mại mua hai tặng một...
Đáng chú ý, hầu hết các nhân viên “chân dài” này đều có cung cách tiếp thị khéo léo khiến các quý ông khó từ chối dùng thử và mua. “Tôi mua thuốc lá từ các em tiếp thị này chủ yếu thấy các em xinh, ủng hộ thôi…”, anh T. nói. Theo đó, để chiều “chân dài” tiếp thị thuốc lá, anh T. đã mua 1 gói thuốc với giá vài chục ngàn đồng và được tặng 1 gói thuốc theo chương trình khuyến mại. Về gói thuốc này, khi phóng viên tìm hiểu mã vạch tem thuốc thì các thông tin về nhà sản xuất, hạn sử dụng… tất cả đang cập nhật. Lý giải vấn đề này, một tiếp thị “chân dài” khéo léo nói, do thuốc mới sản xuất nên các thông tin chưa kịp thời cập nhật…
Ngăn chặn hành vi tiếp thị thuốc lá…
BS Trịnh Văn Hiệp, thành viên thường trực Ban chỉ đạo phòng chống tác hại thuốc lá TPHCM cho biết, khó khăn hiện nay trong việc xử phạt vi phạm phòng, chống tác hại thuốc lá là các quy định có điểm chưa rõ ràng: “Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá hướng dẫn rằng cán bộ thi hành nhiệm vụ có quyền lập biên bản vi phạm hành chính để cơ quan thanh tra y tế xử phạt. Tuy nhiên, về phía thanh tra y tế thì cho rằng chỉ được lập biên bản làm việc, sau đó chuyển thanh tra y tế xác lập vi phạm hành chính và xử phạt. Việc này gây khó khăn cho người thực hiện kiểm tra, xử lý phòng, chống tác hại thuốc lá…”.
Luật sư Nguyễn Ngô Quang Nhật (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết, tại khoản 3, Điều 9 của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 quy định về các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó cấm: “Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức”. Còn tại điểm b, khoản 3, Điều 27 của Nghị định số 176/2013/NĐ-CP ngày 14.11.2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, quy định: Phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với hành vi “Tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức”.
Chiếu theo Nghị định trên thì việc nhân viên tiếp thị, chào mời mua thuốc lá sẽ bị phạt tiền từ 20 đến 30 triệu đồng, tùy theo mức độ vi phạm.
Thiết nghĩ, cơ quan chức năng cần giám sát chặt chẽ việc tiếp thị thuốc lá trực tiếp tràn lan, và phạt thật nghiêm doanh nghiệp đã thuê nhân viên đi tiếp thị thuốc lá. Như thế mới mong xã hội giảm và bỏ hút thuốc lá...
