Một sản phụ bị bóc tách động mạch chủ nguy kịch
Ngày 22.7, PGS TS BS. Nguyễn Hoàng Định - Phó Giám Đốc Trung tâm tim mạch, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD) cho biết, đơn vị vừa phối hợp liên chuyên khoa giữa Trung tâm Tim mạch và Khoa Phụ sản để hội chẩn và phẫu thuật thành công cho một sản phụ bị bóc tách động mạch chủ cấp và tình trạng cấp cứu có thể gây tử vong bất cứ lúc nào. Cụ thể, trường hợp sản phụ N.T.Đ (33 tuổi, ngụ tại phường Tân Thuận Tây, quận 7, TP.HCM), thai kỳ mới chỉ ở tuần thứ 33 được người nhà đưa đến cấp cứu tại BV.
Tại đây, các bác sĩ đã chẩn đoán bệnh nhân Đ. bị bóc tách động mạch chủ ngực type A, phình gốc động mạch chủ - Hở van động mạch chủ nặng - Hội chứng Marfan - Thai 33 tuần 5 ngày chậm tăng trưởng. Các bác sĩ yêu cầu người bệnh nhập viện gấp vì tình trạng bệnh rất nguy hiểm. Theo người nhà bệnh nhân, trước đó sản phụ Đ. có triệu chứng khó thở, thường xuyên ngất xỉu. Mới đầu, gia đình nghĩ là do các triệu chứng lúc mang thai, bởi trước đó chị Đ. không có dấu hiệu của bệnh tim,… Được biết, sản phụ Đ. thường đi khám thai định kỳ tại BV Từ Dũ, TP.HCM. Tại đây, bệnh viện nghi ngờ sản phụ bị bệnh lý động mạch chủ cấp tính nên đề nghị chuyển viện sang BV ĐHYD TPHCM để điều trị bệnh.
BS. Nguyễn Hoàng Định cho biết thêm, tại Khoa Cấp cứu, các bác sĩ BV ĐHYD nhận định, trường hợp bệnh nhân Đ. Là một ca bệnh khó, cần phối hợp liên chuyên khoa để điều trị cho người bệnh. “Các bác sĩ lo ngại là mổ tim trước hay mổ lấy thai trước. Bởi thai nhi là thai non 33 tuần và đang trong tình trạng suy dinh dưỡng, khó có thể thích nghi với môi trường bên ngoài. Nếu lấy thai sớm, động mạch chủ của người mẹ đang ở trong tình trạng nguy cấp, trong lúc phẫu thuật lấy thai có thể xảy ra rất nhiều rủi ro..”, BS Định nói.
TS, BS Trần Nhật Thăng - Trưởng khoa Phụ sản BV ĐHYD TPHCM - cho biết: “Đây là trường hợp thai kỳ vừa non tháng vừa chậm tăng trưởng mạn tính kéo dài, vì vậy khi em bé sinh ra sẽ có những khó khăn trong thích nghi với cuộc sống sau sinh. Nhưng xét về tình trạng của người mẹ tại thời điểm đó, nếu không mổ lấy thai thì những biến chứng của bóc tách động mạch chủ có thể dẫn đến nguy hiểm tính mạng người mẹ, như vậy cũng không thể an toàn cho thai nhi được”.
Ngay sau khi hội chẩn liên chuyên khoa, các bác sĩ tiến hành phẩu thuật lấy thai ra trước rồi sau đó tiến hành phẫu thuật động mạch chủ cho người mẹ. Ngày 29.6 vừa qua, sản phụ Đ. đã được phẫu thuật thành công, một bé gái nặng 1.8kg ra đời và chuyển đến nằm phòng dưỡng nhi. Sau ca mổ lấy thai, ngày 1.7, các bác sĩ tiếp tục thực hiện một cuộc đại phẫu cho chị Đ. (thực hiện thay gốc động mạch chủ, đặt stent graft động mạch chủ ngực xuống). Rất may, ca phẫu thuật đã thành công. Hiện cả mẹ và con sản phụ đều mạnh khỏe.
Bóc tách động mạch chủ có thể gây tử vong bất cứ lúc nào
Nhắc đến bóc tách động mạch chủ, PGS TS BS. Nguyễn Hoàng Định nhận định, đây là một cấp cứu ngoại khoa, nếu không xử trí kịp chỗ bóc tách sẽ bị vỡ vào khoang màng tim, gây chảy máu, mất máu, gây chèn ép tim làm tim không co bóp được nữa và người bệnh sẽ tử vong. Riêng sản phụ Đ., vì người bệnh mang thai nên bệnh lý của người mẹ có thể ảnh hưởng đến tính mạng của cả hai mẹ con. Vấn đề đặt ra là làm sao để cứu cả mẹ và con là lý tưởng nhất. Đối với người mẹ, cần phải phẫu thuật càng sớm càng tốt, vì càng để lâu thì nguy cơ bị vỡ mạch máu càng cao hơn. Chìa khóa thành công của ca bệnh phức tạp này chính là sự phối hợp liên chuyên khoa nhịp nhàng và hiệu quả trong BV.
“Đối với trường hợp sản phụ Đ., người bệnh bị dãn động mạch chủ do hội chứng Marfan, dãn toàn bộ gốc động mạch chủ, đường kính dãn lên tới 7cm, việc có thai là yếu tố thúc đẩy, khởi phát gây ra biến chứng rách mạch máu trên mạch máu bị yếu. Như vậy sản phụ nên đi khám tim mạch để loại trừ những bệnh tim mạch sẵn có thể gây biến chứng. Y văn cũng ghi nhận nhiều trường hợp sản phụ không bị hội chứng Marfan, động mạch chủ không dãn nhưng vẫn bị bóc tách động mạch chủ trong thai kỳ.
Ngoài ra, nhiều người nghĩ rằng, tình trạng tăng huyết áp, tăng thể tích tuần hoàn ở phụ nữ mang thai nhất là trong 3 tháng cuối thai kỳ là nguyên nhân tác động làm rách động mạch chủ. Do đó, sản phụ cần hết sức cảnh giác với các triệu chứng đau ngực hoặc đau bụng dữ dội, đột ngột”, BS. Nguyễn Hoàng Định khuyến cáo. BS Trần Nhật Thăng cũng đưa ra khuyến cáo, không nên lơ là trong việc kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân cũng như trước khi mang thai. Việc thăm khám giúp chẩn đoán sớm các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé,…
