Theo đó, các công ty tài chính chỉ được giải ngân trực tiếp cho khách hàng, cho vay tiền mặt đối với khách hàng không có nợ xấu theo báo cáo quan hệ tín dụng tra cứu tại Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC) tại thời điểm gần nhất so với thời điểm ký kết hợp đồng cho vay tiêu dùng.
Tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại một công ty tài chính so với tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng của công ty đó phải tuân thủ tỷ lệ tối đa theo lộ trình. Cụ thể, tỷ lệ cho vay giải ngân trực tiếp bằng tiền mặt tại các công ty tài chính sẽ giảm 1/1/2021 đến hết ngày 31/12/2021 là 70%; từ ngày 1/1/2022 đến hết ngày 31/12/2022 là 60%; từ ngày 1/1/2023 đến hết ngày 31/12/2023 là 50%, còn từ 1/1/2024 là 30%. Như vậy, các công ty tài chính có lộ trình trong 5 năm để giảm cho vay tiền mặt.
Với việc xuất hiện ngày càng nhiều công ty cho vay tiêu dùng, cuộc cạnh tranh thị phần ngày càng khốc liệt trong bối cảnh hình thưc cho vay tra góp đã bắt đầu bão hòa. Đó là lý do các công ty tài chính bắt đầu hướng đến các sản phẩm như cho vay tiền mặt trực tiếp hoặc phát hành thẻ tín dụng với hạn mức rất cao để thâm nhập vào phân khúc khách hàng không có tài khoản ngân hàng và thu nhập thấp. Quy mô của khoản vay không có tài sản bảo đảm thường là 1 - 10 triệu đồng và quay vòng trong 30 ngày, lên tới 70 triệu đồng trong 3 năm, tùy theo lịch sử tín dụng.
Thực tế cho thấy, không chỉ với những “tân binh” vừa tham gia thị trường nhắm đến phân khúc cho vay tiền mặt mà ngay cả những công ty tài chính có thâm niên hoạt động lâu năm tại thị trường Việt Nam cũng đẩy mạnh sản phẩm này. Home Credit từng công bố con số tăng trưởng cho vay tiền mặt đến 80% chỉ trong 4 tháng đầu năm 2016.
Tuy nhiên, khi các công ty tài chính chuyển hướng sang cho vay tiền mặt, các cảnh báo về rủi ro nợ xấu cũng cao hơn. Bởi công ty tài chính áp dụng lãi vay tiền mặt cao, trong khi người vay tiền cần tiền nên bất chấp lãi suất hoặc sử dụng tiền vay để đảo nợ dễ dẫn đến mất khả năng thanh toán. Áp lực quản trị rủi ro của các công ty tài chính theo đó cũng gia tăng. Đó cũng là lý do mà NHNN dần áp dụng các quy định siết chặt lại hoạt động này của các công ty tài chính.
