Trao đổi về vấn đề này, bà Ngô Thị Ngọc Lan - Giám đốc khu vực miền Bắc Navigos Group, đơn vị chuyên tìm kiếm nhân sự cấp trung đến cấp cao cho biết, trong những năm gần đây, khi đầu tư vào Việt Nam, các doanh nghiệp nước ngoài đều tìm hiểu rất kỹ về văn hóa, kinh tế, xã hội, lao động, dân số...
Điều mà các doanh nghiệp nước ngoài dễ nhận thấy là Việt Nam đang trong giai đoạn dân số vàng, nhưng chỉ vài năm tới số người tham gia vào thị trường lao động sẽ giảm sút.
Trong bối cảnh dân số đang dần già hóa, Việt Nam sẽ không thể tiếp tục thu hút vốn đầu tư nước ngoài FDI bằng nguồn lao động giá rẻ như trước đây. "Điều này đồng nghĩa với việc Việt Nam phải chuyển hướng sang tập trung vào lao động chất lượng cao, có hàm lượng chất xám và trình độ công nghệ cạnh tranh" - bà Lan nói.
Để tăng năng suất và chất lượng lao động Viêt Nam, bà Ngô Thị Ngọc Lan cho rằng, người lao động cần chủ động học tập, có khả năng sử dụng ngoại ngữ, công nghệ mới.
Theo Giám đốc khu vực miền Bắc Navigos Group, khi có ngoại ngữ, người lao động mới bước qua được những rào cản trong tự học, tự trang bị kiến thức mới để đáp ứng những yêu cầu của thế giới. Từ phía doanh nghiệp, cần có cơ chế đào tạo, gửi lao động đi học tập tại các cơ sở nước ngoài...
"Nhưng hiện nay, tỷ lệ các doanh nghiệp Việt Nam chú trọng đến vấn đề đào tạo là rất thấp, chủ yếu là các tập đoàn lớn. Khi cần phải nâng cấp trình độ người lao động thì doanh nghiệp mới đầu tư mạnh về tài chính và tâm sức, nếu không, việc đào tạo sẽ chỉ được coi là 1 hoạt động về nhân sự”, bà Lan nói.
Bà Lan cho rằng, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trước xu hướng già hóa dân số, ngay trong các trường cao đẳng, đại học cũng cần thay đổi chương trình đào tạo.
"Các trường cần tăng cường đội ngũ giảng viên, giáo sư thỉnh giảng đến từ các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, chương trình đào tạo cũng cần cập nhật liên tục, lắng nghe nhu cầu của thị trường và tìm hướng đào tạo để đáp ứng đúng nhu cầu đó"-bà Lan nói.
Theo bà Lan, nhiều trường đại học cho rằng, nếu như chạy theo nhu cầu của doanh nghiệp, chỉ là hướng đào tạo ngắn hạn. Nhiệm vụ của trường đại học là đào tạo nguồn nhân lực dài hạn, thấy được nhu cầu của thị trường trong 10, 20 năm tiếp theo.
"Không phủ nhận ý kiến này, do đó, tôi cho rằng các trường nên chia thành 2 hướng đào tạo gồm đào tạo theo hướng thực hành và đào tạo theo hướng nghiên cứu chuyên sâu. Hiện nay, các trường trên thế giới phân định rất rõ điều này"- bà Lan nhấn mạnh.
Các cơ sở giáo dục của Việt Nam cần tìm cách bắt kịp những yêu cầu của xã hội, đáp ứng những nhu cầu trước mắt cũng như sự phát triển lâu dài.
