Bác sĩ Nguyễn Văn Hòa - Khoa khám bệnh theo yêu cầu (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết: Một người khỏe mạnh, việc duy trì trọng lượng ở một “ngưỡng” là rất ổn định, mặc dù việc ăn uống hằng ngày và cường độ lao động thay đổi. Mức độ thèm ăn và chuyển hóa của cơ thể được điều hòa bởi một mạng lưới các yếu tố thần kinh và nội tiết rất phức tạp, trong đó trung tâm đói và no của vùng dưới đồi đóng vai trò quan trọng.
"Nguyên nhân sụt cân do sự thay đổi môi trường sống hoặc căng thẳng quá mức, thường không nghiêm trọng và có thể cải thiện trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, triệu chứng sụt cân có thể là dấu hiệu của một số tình trạng bệnh lí cần được thăm khám ngay. Các bệnh lí như ung thư (chiếm 15 – 37%), rối loạn tiêu hóa (10 – 20%) và các rối loạn tâm thần (10 – 23%) là nguyên nhân phổ biến gây sụt cân. Ngoài ra, có khoảng 25% trường hợp sụt cân không rõ nguyên nhân" bác sĩ Nguyễn Văn Hoà chỉ ra.
Một số bệnh lí điển hình có thể là nguyên nhân chính gây sụt cân nhanh và bất thường như: Ung thư, bệnh về đường tiêu hóa, rối loạn tâm thần, nhiễm trùng, bệnh tim mạch,… Cụ thể, bệnh ác tính như ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư tá tràng, ung thư phổi, lymphoma, ung thư thận, ung thư tiền liệt tuyến,… Các bệnh lí tiêu hóa lành tính như loét dạ dày – tá tràng, bệnh celiac, bệnh viêm ruột,… Rối loạn tâm thần, đặc biệt là trầm cảm, các rối loạn liên quan ăn uống,… Bệnh nội tiết như cường giáp, đái tháo đường, suy thượng thận,…
Cũng theo bác sĩ Nguyễn Văn Hoà, các loại thuốc và hóa chất liên quan đến sụt cân như lạm dụng chất gây nghiện gồm rượu, amphetamines, cocaine, opioid, thuốc lá,… Hội chứng ngưng thuốc: Ngưng thuốc sau khi sử dụng cần sa kéo dài hoặc các thuốc hướng tâm thần liều cao; Tác dụng phụ của các thuốc được kê toa như thuốc kháng virus, hóa trị trong điều trị ung thư, thuốc chống động kinh ở người đái tháo đường, thuốc điều trị bệnh lý tuyến giáp...
Ngoài ra còn nhiều nguyên nhân sụt cân ở người cao tuổi như: các bệnh ung thư, rối loạn tiêu hóa kém hấp thu, tắc nghẽn ống tiêu hóa do khối u, do xơ teo; khí phế thũng; suy thận; bệnh răng miệng; giảm vị giác và khứu giác; bệnh Parkinson, sa sút tâm thần; cô đơn, nghèo túng, mất mát người thân, sa sút mức sống...
Các triệu chứng kèm theo sụt cân sẽ thay đổi tùy theo nguyên nhân và tình trạng bệnh, bao gồm như mệt mỏi, sốt, ra mồ hôi trộm về đêm, bệnh hạch bạch huyết, xuất huyết trực tràng, đau bụng mạn tính, ho, khó thở, ho máu, tiểu ra máu...
Bác sĩ Nguyễn Văn Hoà cho biết thêm: Phương pháp điều trị triệu chứng sụt cân sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng sức khỏe khác nhau ở mỗi bệnh nhân. Các phương pháp điều trị nhằm cải thiện các triệu chứng, kiểm soát biến chứng và điều trị các nguyên nhân cơ bản gây bệnh. Trong một số trường hợp, người bệnh cần thăm khám nhiều lần mới tìm ra được nguyên nhân gây bệnh.
Các phương pháp điều trị sụt cân bất thường, không chủ đích phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh: Sụt cân do rối loạn tiêu hóa như mắc bệnh viêm ruột (IBD) điều trị bao gồm sử dụng các loại thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm hoặc phẫu thuật. Ngoài ra, bác sĩ có thể đề nghị chế độ ăn kiêng được cung cấp qua ống dinh dưỡng hoặc các dưỡng chất sẽ được tiêm vào tĩnh mạch giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể; Sụt cân do rối loạn nội tiết như bệnh cường giáp, đái tháo đường,… bác sĩ kê toa thuốc; Chẩn đoán sụt cân do mắc bệnh ung thư, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, vị trí tế bào ung thư, tình trạng sức khỏe và độ tuổi. Ung thư giai đoạn tiến triển, khó để điều trị bác sĩ có thể giúp người bệnh cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách thực hiện các thủ thuật làm giảm nhẹ triệu chứng.