PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh - Phó Viện trưởng Viện chấn thương chỉnh hình, Trưởng khoa Phẫu thuật Chi trên và Y học thể thao, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Ngay những ngày đầu năm 2021, bệnh viện đã tiếp nhận ca tai nạn do pháo tự chế là nam bệnh nhân D.T.H (15 tuổi, ở Hải Dương) bị đa chấn thương do pháo tự chế phát nổ. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng bị vết thương bàn tay phải dập nát đốt 1 ngón III, đốt 3 ngón II, I; vết thương bàn tay trái dập nát ngón V, 01 vết thương gan tay kích thước 5x1cm, đứt gân rời ngón I, khuyết hổng phần mềm ô mô cái; 01 vết thương mu chân phải kích thước 3x2 cm, nham nhở nhiều dị vật.
Các bác sĩ tiến hành cắt lọc tổ chức dập nát, sửa mỏm cụt đến đốt 1 ngón III, đốt 2 ngón II tay phải, sửa mỏm cụt đến đốt 1 ngón V, sửa đến đốt bán ngón I, cắt lọc phần mềm phức tạp bàn chân phải. Theo lời kể của gia đình bệnh nhân, H cùng bạn mua bột về chế tạo pháo, trong lúc chế tạo thì đột nhiên phát nổ. Cả H và bạn nhanh chóng được chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cấp cứu.
Ngay sau đó, bệnh viện lại tiếp nhận 2 trường hợp chấn thương nặng do pháo tự chế phát nổ. Trong đó, bệnh nhân N.Q.T (nam, 15 tuổi, ở Hà Nội) cấp cứu trong tình trạng tỉnh táo, hàm mặt sưng nề; giảm thị lực mắt phải, chấn thương đụng dập nhãn cầu và tổ chức hốc mắt phải; tay trái dập nát ngón 1 đến xương bàn, dập nát ngón 2,3 đến đốt 1, dập nát ngón 4 đến đốt 2, lóc da phức tạp gan tay và mu tay. Phim chụp X-quang cho thấy gãy phức tạp nhiều xương bàn tay trái. Bệnh nhân đã được mổ cấp cứu, sửa mỏm cụt ngón 1 đến 4, xử lý da lóc bàn tay và chuyển sang Bệnh viện Mắt Trung ương để xử lý chất thương mắt.
Bố bệnh nhân N.Q.T cho biết, T cùng bạn tự chế tạo pháo, trong khi bạn của T cạo bột từ hộp que diêm thì T lấy bột đã cạo từ hộp que diêm để đốt. Trong lúc phát nổ chỉ có T bị chấn thương, còn bạn em thì may mắn không làm sao. Ngay sau đó, T được người nhà chuyển đến bệnh viện huyện sơ cứu và được chuyển lên Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Tình trạng tự chế pháo xảy ra nhiều, nhất là ở lứa tuổi học sinh. Những trường hợp trên đều xảy ra ở cùng lứa tuổi, đều tham khảo hướng dẫn tự chế trên mạng internet và hoàn cảnh bị bỏng tương tự nhau. Tổn thương do bỏng thuốc pháo đều ở mặt, cổ, hai tay. Tổn thương ở các vùng này có thể gây phù nề tiến triển nhanh, cản trở hô hấp gây suy hô hấp.
“Bỏng vùng mặt cổ khi khỏi có thể để lại di chứng về thẩm mỹ, ảnh hưởng đến khả năng tái hòa nhập cộng đồng sau bỏng. Trong khi, các cháu đều đang ở độ tuổi học đường. Bỏng ở hai tay và bàn tay có thể để lại di chứng sẹo co kéo ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt và lao động sản xuất”, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh phân tích.
Các bác sĩ cảnh báo tai nạn bỏng do pháo để lại hậu quả thương tâm cho các bạn trẻ tuổi học đường, hiếu kỳ, thiếu hiểu biết, thiếu sự quan tâm giám sát của nhà trường, gia đình và xã hội. Dịp trước trong và sau Tết Nguyên đán là thời điểm có nhiều trường hợp nghịch pháo dẫn đến chấn thương và chủ yếu là chấn thương bàn tay, nhiều bệnh nhân phải cắt cụt một phần chi thể.
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 137/2020/NĐ-CP về quản lý, sử dụng pháo, có hiệu lực từ ngày 11.1.2021 (thay thế Nghị định số 36/2009/NĐ-CP). Với nhiều điểm mới quy định về nguyên tắc quản lý, sử dụng pháo; quy định về cho phép các cơ quan, tổ chức, cá nhân được sử dụng pháo, quy định về tiêu hủy pháo…
Điểm đáng chú ý tại Điều 17, Nghị định cho phép cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau lễ, Tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.
Tuy nhiên, cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng bổ sung nhiều hành vi mới bị nghiêm cấm khi quản lý, sử dụng pháo như nghiêm cấm hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức…
