Vàng da sơ sinh là gì?
Vàng da là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh. Với trẻ sơ sinh đủ tháng, 60% trẻ có hiện tượng vàng da. Tỷ lệ này cao hơn ở trẻ sơ sinh non tháng (80%). Vàng da ở trẻ sơ sinh có 2 loại là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Bệnh thường xảy ra trong tháng tuổi đầu tiên, nhưng nguy hiểm nhất là trong 2 tuần đầu tiên.
Vàng da sinh lý chiếm 75% các trường hợp vàng da sơ sinh, trẻ có biểu hiện vàng da nhẹ, không ảnh hưởng đến trẻ nên không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên, với trường hợp vàng da bệnh lý có thể tiến triển nhanh, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời thì có thể gây ra biến chứng nhiễm độc thần kinh (bệnh lý não cấp do Bilirubin), do Bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ dễ bị tử vong hoặc di chứng não suốt đời.
Nguyên nhân vàng da sơ sinh
Bilirubin dư thừa là nguyên nhân chính gây ra vàng da. Bilirubin là sắc tố có màu vàng cam, được hình thành trong quá trình phá vỡ hồng cầu bình thường trong máu.
Giảm chức năng chuyển hóa bilirubin. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do trẻ bị một trong các bệnh lý: hội chứng Crigler-Najjar, hội chứng Gilbert, bệnh lý chuyển hóa di truyền (galactosemia, suy giáp trạng bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa tyrosin, methionin…), trẻ sinh non, thiếu hụt hooc-môn, mẹ bị chứng đái tháo đường thai kỳ.
Những trẻ sinh ra bị hẹp môn vị, tắc ruột non, phình đại tràng bẩm sinh, tắc ruột phân su, sử dụng thuốc gây liệt ruột… đều có nguy cơ tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột, dẫn tới vàng da.
Một số trẻ trong vài ngày đầu bú không đủ do trẻ gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc mẹ chưa tiết đủ sữa. Tình trạng này khiến trẻ mất nước, thiếu năng lượng và tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột gây vàng da. Để khắc phục, mẹ nên cho trẻ bú thường xuyên hơn và theo dõi cân nặng trẻ. Không nhất thiết phải ngưng bú mẹ nếu trẻ vẫn bú tốt, tăng cân và khỏe mạnh.
Các phương pháp điều trị vàng da như cung cấp đầy đủ nước và năng lượng, cho trẻ bú thường xuyên (từ 8 – 12 lần/ngày) sẽ giúp trẻ đào thải bilirubin qua cơ thể. Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiệu quả nhất, khá an toàn, đơn giản và kinh tế nhất. Thay máu khi bé có triệu chứng đe doạ nhiễm độc thần kinh do Bilirubin trong máu tăng cao…
