Được biết, VICAS tiền thân là Viện Nghệ thuật được thành lập ngày 1.4.1971. Trải qua 50 năm, Viện đã không ít lần đổi tên gắn với sự phát triển của một Bộ đa ngành, đa lĩnh vực như Bộ VHTTDL, từ Viện Nghệ thuật, tới Viện Văn hoá Nghệ thuật Việt Nam, Viện Nghiên cứu Văn hóa Nghệ thuật, Viện Văn hóa - Thông tin, và hiện nay là Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam.
Nhằm đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, GS. Hoàng Minh Giám đã ký quyết định 44/VH-QĐ thành lập Viện Nghệ thuật trên cơ sở sáp nhập Viện Nghiên cứu Âm nhạc và Múa với nhiệm vụ giúp Bộ VHTTDL nghiên cứu những vấn đề thuộc về lý luận học thuật của các bộ môn nghệ thuật gồm mỹ thuật, sân khấu, nhạc, múa, điện ảnh theo đường lối, quan điểm nghệ thuật của Đảng và Nhà nước.
Chặng đường 50 năm, từ VICAS dù đã trải qua 6 lần thay đổi tên gọi, sáp nhập và chia tách, thay đổi cơ cấu tổ chức nhưng vẫn luôn là một trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo sau đại học hàng đầu về văn hóa, nghệ thuật của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam.
Trong quá trình hình thành và phát triển của VICAS, nhiều thế hệ các nhà nghiên cứu của Viện đã không ngừng phấn đấu, cống hiến, đóng góp vào sự nghiệp nghiên cứu khoa học và tư vấn về chính sách văn hoá, nghệ thuật của đất nước.
50 năm qua Viện đã thực hiện những công việc quan trọng do Bộ VHTTDL giao với những nhiệm vụ có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của văn hóa - xã hội của đất nước bao gồm 9 chương trình nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, 39 đề tài độc lập cấp Bộ, và 4 Chương trình khoa học và công nghệ cấp Bộ.
Từ năm 1997, VICAS là thành viên Ban chủ nhiệm Chương trình quốc gia có mục tiêu về văn hóa, trực tiếp điều hành nhiệm vụ sưu tầm, bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể các dân tộc Việt Nam. Viện đã xây dựng thành công 7 Hồ sơ quốc gia đệ trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Ngoài chức năng nghiên cứu khoa học cơ bản và ứng dụng, Viện còn là đơn vị nghiên cứu chiến lược và tư vấn chính sách hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật. Viện đã đang tham gia đóng góp tư vấn và xây dựng nội dung của nhiều chính sách quan trọng trong lĩnh vực văn hoá. Viện cũng đã chủ trì, phối hợp với các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương xây dựng 12 Dự án và hơn 20 Quy hoạch, đề án phát triển ngành văn hóa tại các địa bàn tỉnh, thành trên cả nước.
Ông Nguyễn Văn Hùng – Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL đánh giá, “Nhìn lại 50 năm qua, VICAS đã đạt được nhiều thành tích. Từ những khó khăn của giai đoạn ban đầu đến quá trình hình thành, phát triển các chuyên ngành, với tâm huyết với nghề nghiệp, đam mê nghiên cứu, các thế hệ cán bộ, nhà khoa học của Viện đã cùng vun đắp, phát huy khát vọng cống hiến cho nền văn hóa, nghệ thuật nước nhà”.
Theo đó, VICAS luôn coi trọng công tác hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực trình độ chuyên môn và mở rộng tầm nhìn của đội ngũ cán bộ khoa học, thu hút nguồn lực, trí tuệ, vật chất giúp Viện phát triển và quảng bá hình ảnh của Viện ở các nước trong khu vực và quốc tế.
PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương - PVT Phụ trách VICAS khẳng định, mỗi bước đi là một thử thách, con đường xây dựng thương hiệu VICAS mạnh mẽ, bền vững đòi hỏi tinh thần đoàn kết, gắn bó, sự nỗ lực và học hỏi không ngừng của từng cá nhân và tập thể.
Những thành tựu của 50 năm đã qua sẽ là nền tảng vững chắc, là giá trị xuyên suốt, là động lực phấn đấu, là đòn bẩy sức mạnh để thế hệ các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học của VICAS ngày hôm nay viết tiếp những trang vàng lịch sử của Viện, góp một phần công sức nhỏ bé vào sự nghiệp phát triển văn hoá, thể thao, du lịch và xây dựng con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới.
