Cục Y tế dự phòng đang lấy ý kiến vào dự thảo Quyết định phê duyệt “Tiêu chí dinh dưỡng lành mạnh đối với một số nhóm thực phẩm phổ biến”, trong đó đưa ra một số nội dung tiêu chí dinh dưỡng lành mạnh áp dụng cho 5 nhóm sản phẩm gồm ngũ cốc và các sản phẩm chế biến; thịt; cá và thủy hải sản; sữa và các sản phẩm chế biến và đồ uống.
Theo dự thảo Quyết định, khuyến cáo “Tiêu chí dinh dưỡng lành mạnh” sẽ được áp dụng để truyền thông cho cộng đồng, cá nhân, doanh nghiệp, nhà sản xuất thực phẩm, khuyến khích sản xuất thực phẩm đạt tiêu chí dinh dưỡng lành mạnh để cung cấp cho người tiêu dùng lựa chọn và sử dụng, góp phần nâng cao sức khỏe, phòng chống các bệnh không lây nhiễm.
Tuy nhiên, theo Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (US-ABC), về khoa học, chế độ dinh dưỡng lành mạnh phải đầy đủ và cân đối các dưỡng chất, cả dưỡng chất đa lượng (đạm, bột đường, chất béo) và dưỡng chất vi lượng (các vitamin, khoáng chất…) nhưng dự thảo trên chỉ đưa ra 2 - 3 tiêu chí về dưỡng chất đa lượng để một thực phẩm được coi là “dinh dưỡng lành mạnh”. Điều này chưa đủ cơ sở khoa học và có thể gây ra hiểu lầm đối với người tiêu dùng, thậm chí là gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng.
Cũng theo Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, nhiều tiêu chí trong dự thảo khó khả thi. Ví dụ, dự thảo quy định với sữa, hàm lượng canxi phải ≥130mg/100ml, nhưng trện thực tế, hàm lượng canxi trung bình trong sữa tươi là từ 90-120mg/100ml và dao động nhiều theo mùa vụ. Do đó, với tiêu chí này, sữa tươi sẽ bị coi là thực phẩm không lành mạnh, ngược lại với lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng là cần tăng cường sữa trong chế độ ăn của người Việt.
Kinh nghiệm cho thấy, các nước tiên tiến như Mỹ và EU không đưa ra các chỉ tiêu này vì lo ngại sẽ có sự hiểu lầm từ phía người tiêu dùng. Hơn nữa, các tiêu chí bất hợp lý sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh, cũng như thương mại với các nước, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam vừa ký hàng loạt hiệp định thương mại tự do với các nước.
Theo kết quả Tổng điều tra Dinh dưỡng toàn quốc (2018 - 2020), cơ cấu sinh năng lượng trung bình trong khẩu phần ăn của người Việt Nam (protein, lipid, glucid) được coi là phù hợp với khuyến nghị cho người Việt Nam. Tuy nhiên, mức ăn rau quả trung bình của người Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 66,5% - 77,4% so với nhu cầu khuyến nghị Tháp dinh dưỡng cho người trưởng thành. Lượng tiêu thụ thịt, đặc biệt là ở khu vực thành thị, tăng nhanh trong 10 năm qua, vượt quá nhu cầu khuyến nghị. Tỉ lệ còi xương suy dinh dưỡng trung bình ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,8%, đặc biệt tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng ở khu vực nông thôn và miền núi còn cao.
Do đó, thay vì ban hành bộ tiêu chí dinh dưỡng mới cho một số nhóm sản phẩm thực phẩm và đồ uống, một số kiến nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu và cập nhật các nội dung về Khuyến nghị Dinh dưỡng ban hành năm 2014 cho phù hợp hơn với hiện tại và xây dựng theo hướng cung cấp thông tin dinh dưỡng cho các nhóm đối tượng khác nhau (độ tuổi, giới tính, lối sống và vận động) để dự thảo có ý nghĩa thực tiễn.
