Phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng
Theo bác sĩ Nguyễn Quốc Thái - Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM, hiện nay có rất nhiều phương pháp giúp tầm soát, kiểm tra và phát hiện các dấu hiệu tiềm ẩn của ung thư đường tiêu hóa. Trong đó, nội soi thực quản dạ dày hoặc đại tràng cho độ chính xác cao nhất.
Về phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng, trong đó nội soi đại tràng là lựa chọn được ưu tiên trong tầm soát ung thư. Tỉ lệ phát hiện ung thư và polyp tuyến của phương pháp này đạt 95 - 100 %. Ngoài ra, nội soi đại tràng còn cho phép bác sĩ loại bỏ tổn thương và polyp tuyến trước khi chuyển thành ác tính ở bất kỳ vị trí nào trong lòng ruột.
Nếu bệnh nhân không chấp nhận nội soi hoặc thể trạng bệnh nhân kém không đáp ứng đủ điều kiện nội soi, bác sĩ sẽ xem xét và chỉ định các phương pháp tầm soát khác bao gồm xét nghiệm hóa miễn dịch phân (FIT) là phương pháp giúp phát hiện máu ẩn trong phân với ưu điểm không xâm lấn, không nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, người bệnh cần thực hiện hằng năm, không đặc hiệu cho ung thư, khả năng tìm thấy polyp tiến triển kém và khi có bất thường vẫn cần nội soi để xác định bệnh.
Nội soi đại tràng sigma là phương pháp có độ nhạy cao đối với ung thư đại trực tràng đoạn thấp. Thay vì soi toàn độ đại trực tràng, phương pháp chỉ đưa ống soi vào một đoạn khoảng 50 cm. Do đó, không thể phát hiện các tổn thương đoạn trên và chỉ dùng cho các bệnh nhân không đồng ý soi đại tràng toàn bộ. Chụp cắt lớp vi tính đại tràng (hay còn gọi là soi đại tràng ảo bằng CT) là phương pháp có thể phát hiện polyp tuyến nhưng lại kém nhạy với tổn thương phẳng và tổn thương răng cưa không cuống.
Phương pháp tầm soát ung thư thực quản - dạ dày
Về phương pháp tầm soát ung thư thực quản - dạ dày, trong đó nội soi thực quản - dạ dày là phương pháp cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc ống tiêu hóa, tìm kiếm các sang thương, tiền ung thư như viêm teo, loạn sản, polyp... bằng ống soi có gắn camera. Nội soi có thể phát hiện, sinh thiết để chẩn đoán xác định ung thư, vừa điều trị và xử lý sang thương.
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang: phương pháp giúp xác định tổn thương loét ác tính, sang thương thâm nhiễm và một số u ác tính giai đoạn sớm. Tuy nhiên, tỉ lệ âm tính giả lên đến 50% và độ nhạy trong phát hiện ung thư sớm chỉ 14%.
Bác sĩ Nguyễn Quốc Thái thông tin thêm, ung thư tiêu hóa thường diễn tiến âm thầm, khó nhận biết do đó không nên đợi đến khi có triệu chứng mới tới bệnh viện. Tầm soát bằng các phương pháp chuyên môn tại bệnh viện giúp chẩn đoán sớm và chính xác loại ung thư tiêu hóa, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời nhằm tăng tỉ lệ điều trị thành công cho người bệnh. Một điều quan trọng, nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, ung thư tiêu hoá có thể điều trị triệt căn bằng nội soi mà không cần phẫu thuật.
Độ tuổi được khuyến cáo cho các đối tượng thuộc nhóm nguy cơ trung bình nên bắt đầu tầm soát ung thư thực quản, dạ dày hiện nay là từ 40 – 45 tuổi. Tùy theo yếu tố nguy cơ, mọi người có thể tầm soát định kỳ 2 - 3 năm/lần. Đối với ung thư đại tràng, những đối tượng từ 50 tuổi trở lên hoặc có nguy cơ cao, đặc biệt gia đình có người thân bị ung thư phải tầm soát sớm. Độ tuổi bắt đầu tầm soát tính bằng cách lấy tuổi người thân mắc bệnh trừ đi 10, so sánh với 50 và lấy tuổi thấp hơn.
Nếu kết quả tầm soát đại tràng bình thường, mọi người có thể tầm soát định kỳ 10 năm/lần. Nếu kết quả cho thấy có polyp hay sang thương có nguy cơ cao, mọi người có thể phải kiểm tra lại với thời gian ngắn hơn từ 2 - 3 năm/lần hoặc thậm chí ngắn nhất là 6 tháng/lần.
