Chữa nói ngọng không đúng cách
Chị Trần Thanh Phương ở quận Cầu Giấy, Hà Nội đưa hai con một bé gái học lớp 3 và bé trai đang học mẫu giáo 5 tuổi đến Bệnh viện Nhi Trung ương kiểm tra.
Bé lớn đã học lớp 3 và điểm môn tiếng Việt lúc nào cũng kém do đọc và viết sai chính tả. Thậm chí đến năm học này, cháu không thích giơ tay phát biểu trên lớp và hay chơi một mình, không chơi với các bạn ở lớp nữa.
Chị Phương chia sẻ thêm: “Mấy tuần nay cô giáo ngày nào cũng nhắn tin bảo tôi đưa con đi khám. Tôi đưa con lớn đi khám, tiện thể mang luôn thằng nhỏ khám cùng.
Sau khi làm các test đo thính lực và kiểm tra khả năng phát âm - ngôn ngữ thì tôi bất ngờ khi biết vốn từ vựng của con ít hơn so với độ tuổi và khả năng hiểu lời hội thoại chỉ được 80%. Tôi không ngờ con tôi nói ngọng là do bị nghe kém. Từ lâu rồi tôi đã muốn cho con đi khám xem tại sao con tôi nói ngọng nhưng mọi người trong gia đình phản đối vì bảo lớn sẽ tự hết ngọng”.
Bác sĩ Lại Thu Hà - Giám đốc trung tâm Thính học và Trị liệu Ngôn ngữ (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết: “Nhiều phụ huynh đưa con đến đây khám đều không ngờ nói ngọng của con mình là do nghe kém.
Tại trung tâm, chúng tôi thống kê được cứ 10 bệnh nhi đến khám về vấn đề nói ngọng thì có 1 bệnh nhân nói ngọng do bị nghe kém. Mức độ nghe kém của trẻ nói ngọng thường ở mức nhẹ đến trung bình nặng, ở mức độ này trẻ vẫn phản ứng khá tốt với âm thanh như gọi thì quay lại hoặc vẫn có khả năng nói dù ngọng”.
Cùng chờ làm thủ tục đưa con vào khám như chị Phương là một vợ chồng khác đến từ Thái Nguyên.
Khi được hỏi mẹ bé cho biết: “Thấy con ít nói, mà lúc nói thì không ai hiểu cháu nói gì vì các âm cứ ríu vào nhau. Nhà tôi cũng chữa mẹo đủ kiểu, như đi cướp đồ ăn ngoài chợ, rồi đi gặp thầy lang rút lưỡi mà không thấy ăn thua nên mới đưa cháu xuống Hà Nội khám. Bác sĩ nói con tôi nói ngọng là do nghe kém mức độ trung bình cả hai tai. Giờ cháu phải đeo máy trợ thính sau đó đi luyện nói và sửa ngọng”.
Nghe kém - nguyên nhân nói ngọng ở trẻ thường dễ bị bỏ qua
Bác sĩ Lại Thu Hà cho biết thêm, nói ngọng là vấn đề về khả năng phát âm không rõ ràng ở trẻ nhỏ hoặc thậm chí cả trên người lớn.
Trong y khoa, nói ngọng được gọi là rối loạn phát âm (Speech Disorder). Nói ngọng hay rối loạn phát âm có nhiều nguyên nhân gây ra. Có thể do cấu trúc môi - vòm bất thường; Hoặc có thể do bại não... Những nguyên nhân trên chúng ta rất dễ nhận biết. Nhưng có một căn nguyên mà các cha mẹ thậm chí cả các nhà chuyên môn hay bị bỏ sót đó là do sức nghe để lại.
“Hầu hết, bố mẹ rất khó phát hiện ra trẻ nghe kém nếu trẻ chỉ nghe kém một bên (một tai sức nghe bình thường, tai còn lại bị nghe kém), hoặc nghe kém mức độ nhẹ đến trung bình nặng hai tai, hoặc nghe kém tiến triển, hoặc nghe kém tần số cao, hoặc nghe kém tần số thấp,…
Hầu hết trẻ nhỏ bị một trong các vấn đề trên sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện phát âm theo đúng lứa tuổi của mình và vốn từ vựng không phong phú, đa dạng.
Nhưng thông thường cha mẹ chỉ thấy con mình nói ngọng và nghĩ rằng chắc lớn sẽ hết. Nên rất nhiều gia đình đưa con đi khám khi con đã học tiểu học, thậm chí đang học cấp 2. Đối với những trường hợp như vậy, giải pháp cho các cháu bé là phải đeo các thiết bị trợ thính và có kế hoạch trị liệu ngôn ngữ phù hợp cho từng đối tượng cụ thể thì các cháu sẽ hết nói ngọng” - bác sĩ Hà cho biết thêm.
Các bác sĩ cảnh báo, việc đầu tiên chúng ta nên làm khi thấy con mình phát âm sai nhiều, phát âm không rõ ràng, mạch lạc là hãy đi đo sức nghe sau đó hãy đi khám các chuyên khoa khác liên quan như răng hàm mặt, tâm bệnh, phục hồi chức năng và đừng quên đánh giá khả năng phát âm để biết được căn nguyên cũng như mức độ nặng nhẹ của con mình.
Điều quan trọng ở đây là tìm ra được căn nguyên và giải pháp điều trị cho một tật nói ngọng tưởng chừng như rất đơn giản đối với con trẻ của chúng ta.
