Theo Ths.BS Nguyễn Thị Đào Tiên - Khoa Nội tiết thận, Bệnh viện Nhân Dân Gia Định, một trong các biến chứng nguy hiểm thường gặp nhưng ít người biết và quan tâm đến là nhiễm toan ceton do đái tháo đường.
Mối nguy hiểm nhiễm toan ceton
Nhiễm toan ceton do đái tháo đường là một tình trạng cấp cứu có thể gây tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Tình trạng này thường xảy ra ở những bệnh nhân đái tháo đường tuýp 1, tuy nhiên nó vẫn có thể xảy ra ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 và thậm chí là ở đái tháo đường thai kỳ.
Bình thường cơ thể chúng ta sử dụng đường trong máu như một nguồn nguyên liệu để tạo ra năng lượng cho mọi hoạt động sống. Tuy nhiên muốn dùng được đường thì cần một chất gọi là insulin. Nhiễm toan ceton xảy ra khi thiếu hụt insulin quá nhiều, dẫn đến việc cơ thể không sử dụng được đường và phải phân hủy mỡ dự trữ để tạo năng lượng.
Việc phân hủy mỡ tạo nên các chất được gọi là thể ceton, khi lượng ceton trong máu nhiều dẫn đến biến chứng nhiễm toan ceton. Hậu quả làm bệnh nhân mất nước, lơ mơ, hôn mê, suy thận và các cơ quan khác, nặng nhất có thể gây tử vong.
Những nguyên nhân và yếu tố dễ dẫn đến nhiễm toan ceton do không tuân thủ điều trị, tự ý ngưng thuốc hoặc sử dụng thuốc không đúng cách như sử dụng bút tiêm Insulin không đúng cách. Nhiễm trùng ở các cơ quan như phổi, đường tiểu, tiêu hóa, da… Các tình trạng bệnh nặng cấp tính như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não…
Các dấu hiệu và triệu chứng gợi ý nhiễm toan ceton thường gặp như khát nước, uống nước nhiều, tiểu nhiều, sụt cân, đau bụng, buồn nôn, nôn, hơi thở có mùi trái cây chín, lơ mơ, hôn mê… Khi có những triệu chứng nêu trên, chúng ta cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị phù hợp.
Cách để phòng tránh biến chứng nhiễm toan ceton
Sử dụng các thuốc điều trị đái tháo đường đúng chỉ định và đúng cách, không được tự ý ngưng thuốc uống cũng như insulin chích. Nếu không rõ cách dùng nên liên hệ ngay với các trung tâm y tế gần nhất để được hướng dẫn cụ thể.
“Tuyệt đối không được tự ý sử dụng các thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc mà không có chỉ định của bác sĩ” - Ths.BS Nguyễn Thị Đào Tiên nhấn mạnh lưu ý. Thường xuyên kiểm tra đường huyết, đặc biệt trong những trường hợp có tình trạng bệnh cấp tính như nhiễm trùng… Uống đủ nước, đặc biệt ở những người bệnh sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường dạng uống và có tình trạng nhiễm trùng, sốt.
Không nên tập thể dục quá sức khi mức đường huyết cao trên 200 mg/dl (>11.1mmol/l). Tái khám ngay hoặc liên hệ với các trung tâm y tế gần nhất nếu có các triệu chứng nghi ngờ nhiễm toan ceton và/hoặc có mức đường huyết cao.
Có thể nói nhiễm toan ceton là biến chứng thường gặp và nguy hiểm đến tính mạng của bệnh đái tháo đường. Nhiễm toan ceton không chừa bất kỳ ai. Tuy nhiên, chúng ta có thể phòng tránh nó bằng cách tuân thủ điều trị, theo dõi đường huyết thường xuyên và nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh để đến khám và được điều trị thích hợp.
